آماده سازی سطح قطعات برای آبکاری قسمت یک ,

آماده سازی سطح از مهم ترین مباحث پوشش دهی و آبکاری فلزات است و امید است هنرجویان به میزان لازم برای آموختن این مقوله که بسیار ساده و مفید است همت گمارند. این بخش در قالب ۴۳ پرسش و پاسخ تنظیم شده و حاوی نکات مهمی در خصوص آماده سازی سطح قطعات است. به امید آنکه مورد استفاده قرار گیرد.

۱. پرسش: آماده سازی سطح یعنی چه؟
پاسخ: آماده سازی به این معنی است که سطح قطعه قابل آبکاری را از چربی و اکسید پاک کنیم و فلز را عاری از هر نوع چربی و اکسید - حتی اگر به چشم نیایدبرای آبکاری آماده کنیم.

۲. پرسش: سطح را چگونه بایستی آماده کرد؟
پاسخ: چنانکه گفته شد سطحی را که دارای چربی و اکسید بوده و بایستی آب فلز روی آن بنشیند را طی فعل و انفعالاتی قابل آبکاری مینمائیم.

۳. پرسش: چربی روی قطعات از کجا ناشی می‌شود؟
پاسخ: چربی روی قطعات می‌تواند در هنگام تولید قطعات که عمدتا در تراشکاری۔ ها (با آب صابون) و پرس کاریها (روغن های صنعتی که به قالب ها زده می‌شود) و پرداختکاریها (واکس پرداخت) اتفاق میفتد و یا در هنگام نورد ورق های آهنی ایجاد شده باشد.

 ۴. پرسش: چگونه میتوان چربی های روی قطعات را پاک کرد؟
پاسخ: هرنوع چربی دارای حلال مناسب خود است و بایستی با حلال مربوطه به پاکسازی قطعه اقدام نمائیم. مثلا برای از بین بردن واکس پرداختکاری بهترین حلال میتواند مشتقات نفت و بنزین باشد و یا چربی ناشی از روغن های صنعتی را می‌توان توسط محلول های چربی گیری قلیائی قدرتمند برطرف نمود.

5. پرسش : آیا چربی روی قطعه به هنگام آبکاری در اسیدها پاک نمی‌شود؟
پاسخ: چربیها توسط اسیدها برداشته نمی‌شوند و تنها توسط محلولهای قلیائی و گرم پاک می‌شوند.

6. پرسش: از چه پاک کننده هائی برای زایل کردن چربی باید استفاده نمود؟
پاسخ: محلول های قلیائی گرم، مشتقات نفت (در فضای باز)، فروکلین و ...

۷. پرسش: نمی‌توان از یک نوع چربی زدا برای کلیه چربی ها استفاده کرد؟
پاسخ: خیر، زیرا برای هریک از چربیها بایستی از چربی زدای خاص و مقرون به - صرفه استفاده نمود.

8. پرسش: از کجا بفهمیم چربی روی قطعه پاک شده است یا خیر؟
پاسخ: پس از اینکه قطعه را از محلول چربی زدای گرم، خارج و آن را شستشو دادیم شاهد جزیره ای روی سطح قطعه نباشیم. بهترین نشانه عاری از چربی بودن قطعه همان ظاهر صاف و یکدست است و آب در هیچ نقطه ای از قطعه نبایستی ساکن شود.

۹. پرسش: برای چربی زدائی می‌توانیم از محلول فروکلین استفاده نمائیم؟
پاسخ: معمولا برای از بین بردن چربی های بسیار ضعیف میتوان از محلول فروکلین استفاده نمود. محلول فروکلین بیشتر جهت اکسیدبرداری مورد استفاده قرار میگیرد.

۱۰. پرسش: کاربرد چربی زدائی الکتریکی چیست؟
پاسخ: برای موارد خاصی می‌توان از چربی گیری الکتریکی به عنوان آخرین مرحله چربی زدائی استفاده نمود تا ریزترین و غیر قابل رویت ترین چربی های میکروسکوپی که ممکن است در خلل و فرج قطعه وجود داشته باشند از بین بروند.

۱۱. پرسش: آیا حرکت دادن قطعه در محلول چربی زدائی گرم لازم است؟
پاسخ: البته. حرکت دادن قطعه در محلول به تمیز شدن هر چه بیشتر و سرعت انجام آن کمک میکند.

۱۲. پرسش: پرکلراتیلن و تری کلراتیلن در چربی زدائی چه کاربردی دارند؟
پاسخ: معمولا برای قطعات بزرگ و سنگین و دارای چربی های متراکم و صنعتی قوی به کار می‌روند که طبق نظر کارشناسان، استفاده از این مواد منسوخ و به دلیل گران بودن و آسیب رساندن به سلامتی کارکنان از گردونه چربی زدائی خارج شده است و به دلیل تخصصی بودن مواد دیگری جایگزین آنها شده که خارج از بحث ما است.

۱۳. پرسش: چربی زدائی از طریق اولتراسوند چه کاربردی دارد؟
پاسخ: برای قطعات با تعداد کم از این روش استفاده میشود. در این روش، نوسان و امواج ریزوپالس صوتی که دستگاه در محلول چربی گیر ایجاد میکند باعث حمله به چربی های محبوس در زوایای قطعه شده و عمل تمیز کاری را انجام میدهد.

 ۱۴. پرسش: واکس پرداخت کاری و یا چربی های فشرده شده در شکاف قطعات را چگونه میتوان پاک کرد؟
پاسخ: بهترین روش، استفاده از مشتقات نفت و بنزین است که حتما بایستی در هوای آزاد و توسط قلم مو این کار انجام گیرد.

۱۵. پرسش: در واحدهای آبکاری گالوانیزه و یا آبکاری مس قلیائی می‌توان از چربی زدائی اولیه صرف نظر کرد و از محلول های قلیائی آبکاری برای چربی زدایی استفاده نمود؟
پاسخ: تا حدودی می‌توان از این روش استفاده نمود ولی این کار علاوه بر اینکه اصلا مقرون به صرفه نیست، موجب به هم خوردن تعادل نمکهای محلول در وان شده و ممکن است محلول برای پوشش دهی به طور مرتب دچار کسری شده و باعث دردسر اپراتور مربوطه گردد. چربی گیری که برای زدودن چربی ها استفاده می‌شود بسیار ارزان - تر از مواد محلول در وان اصلی است.

۱۶. پرسش: چربیگیری برقی با الکتریکی چه تفاوتی با چربیگیری گرم دارد؟
پاسخ: چنانکه گفته شد از چربیگیری گرم برای زدودن روغن های صنعتی استفاده میشود ولی چربیگیری الکتریکی که با دمای معمولی مورد استفاده قرار میگیرد بیشتر برای حذف ذرات میکروسکوپی چربیها از روی سطح قطعاتی که دارای مصارف خاص می‌باشند به کار می‌رود. ترجیحا بعد از چربیگیری گرم و شستشوی بعدی و استفاده از فروکلین به منظور اکسیدزدائی، خود به خود ذرات ریز چربی هم در این فرآیند برداشته خواهد شد و اکثرا نیازی به چربیگیری برقی در کارگاه ها احساس نمی‌شود.

۱۷. پرسش: حرکت قطعه در محلول چربیگیری گرم بهتر است ترجیحا به چه صورت انجام شود؟
پاسخ: به جای حرکت آرام و به صورت افقی و یا عمودی بهتر است با حرکات ریز و سریع قطعات را داخل محلول در تمام جهات تکان دهیم تا ذرات چربی حل شده از سطح قطعه کار ریزش کند.

۱۸. پرسش: آیا در چربیگیری الکتریکی قطعات آهنی و برنجی را می‌توان چربی زدائی کرد؟
پاسخ: بلی. با این وجود قطعات آهنی بایستی به قطب مثبت رکتیفایر متصل شود و قطعات مس و آلیاژهای آن باید به قطب منفی وصل شوند. در غیر اینصورت عمل چربی زدائی انجام نمی‌شود.

۱۹. پرسش: چربی گیری گرم را با چه درجه ای از حرارت و همچنین قطعه را چه مدتی بایستی در محلول نگه داشت؟
پاسخ: معمولا بهترین درجه ۶۰ تا ۷۰ درجه سانتیگراد و ۳ تا ۵ دقیقه که کاملا بستگی به قدرت محلول و میزان چربی روی سطح قطعه دارد.

۲۰. پرسش: ظرف چربیگیری گرم بهتر است از چه موادی باشد؟
پاسخ: بهترین ظرف از نوع آهنی است. مانند بشکه های ۲۲۰ لیتری، ۱۰۰ لیتری و یا ۵۰ و ۲۰ لیتری

۲۱. پرسش: محلول فروکلین چه نقشی در چربی زدائی دارد؟
پاسخ: محلول فروکلین مرغوب علاوه بر اینکه باعث اکسیدزدائی می‌شود، چربی های ضعیف را به خوبی از بین می‌برد.

۲۲. پرسش: وجود اکسید بر روی سطح قطعه چه تاثیری بر روی پوشش دهی خواهد گذاشت؟
پاسخ: برای یک آبکاری خوب، وجود اکسید بر روی سطح قطعه مانع و لایه مزاحمی خواهد بود و باعث می‌شود پوشش روی سطح قطعه چسبندگی خوبی نداشته باشد و عمل چسبندگی روی اکسیدها عمل کرده، در پایان با پوسته شدن پوشش روبرو خواهیم شد.

امیدواریم تا اینجای مطلب براتون مفید بوده باشه.ادامه مبحث رو در مقاله بعدی با عنوان آماده سازی سطح قطعات برای آبکاری قسمت دوم مطالعه کنید.